Poradnik doboru optymalnego
systemu oświeltenia led schodowego.
Podczas projektowania
oświetlenia schodowego LED należy przewidzieć wiele
aspektów. Aby skompletować potrzebne materiały i elementy
systemu oświetlenia led schodów należy zaopatrzyć się w
następujące elementy.
1. Sterownik schodowy LED. Do wyboru jest wiele wersji o różnej gamie możliwości regulacji, sterowania itp. Oferowane sterowniki schodowe są podzielone na wersje funkcjonalne i prądowe. Najtańsze sterowniki schodowe można już nabyć poniżej 200zł a najdroższe powyżej 500zł. W zależności od zapotrzebowania należy dobrać sterownik schodowych według potrzeb. Głównym kryterium doboru sterownika schodowego LED jest docelowa liczba stopni schodowych. Każda wersja sterownika schodowego jest nazwana przedziałem liczby stopni jaki może obsługiwać. I tak wersja 8-17k może obsługiwać zarówno 10 jak i 17 stopni schodowych bo 10 i 17 zawiera się w przedziale liczby stopni tej wersji. Należy pamiętać, że jeżeli będzie montowane również oświetlenie poręczy to należy do liczby stopni dodać dwa kanały i tak dla 17 stopni schodowych i poręczy wyliczona liczba stopni to 19 i nadającym się sterownikiem schodowym jest np. 11-20k.
Przykładowa wersja sterownika schodowego z widoczną płytką od strony druku. Warto zwrócić uwagę, że sterownik posiada ścieżkę prądową z możliwością dodatkowego cynowania tak aby prąd zbiorczy z taśm led czy żarówek led nie przepalił ścieżki. Dodatkowo pozostałe ścieżki sygnałowe pokryte są specjalną powłoką ochronną (soldermaską). Sterownik schodowy musi charakteryzować się wysoką topornością. Na jakość sterownika w 90% wpływa jakość wykonania, toporność i algorytmy użyte itp. Jedynie kilka procent to ładna obudowa :-). Sterownik schodowy ma być niezawodny i dobrze działać algorytmicznie oraz w zależności od wersji posiadać przydatne funkcje. Sterownik schodowy LED nie musi mieć ładnej okrejonej pięknymi nalepkami obudowy bo to nie wpływa na jakość samego sterownika schodowego LED.
2. Przyciski lub czujki ruchu dające informację do sterownika aby uruchomić oświetlenie schodowe LED. Jeżeli sterowanie ma odbywać się przy użyciu przycisku to może to być dowolny przycisk zwierny chwilowo tak zwany monostabilny. Taki przycik charakteryzuje się tym, że po naciśnięciu i puszczeniu waraca on do pierwotnego stanu. Przykładem przycisku chwilowego jest przycisk dzwonkowy. Naciskając zwiera on styki a jak puszcza się to rozwiera on styki. W przypadku jeżeli system oświetlenia led na być na czujki to zazwyczaj do wyboru są czujki ruchu PIR oraz bariery podczerwinie zwane również fotokomórkami. W przypadku doboru czujek zaprasza do osobnego działu.
Przyciski chwilowe mogą być dowolne. Pasują tanie przyciski dzwonkowe na zdjęciu z lewej jak i innego typu. Na rynku do wyboru jest wiele ofert wizualnych i różniących cenowo. Każdy znajdzie coś pasującego do wystroju wnętrza.
W przypadku czujek to najlepiej jeżeli czujki są zasilane napięciem niskim stałym np. 12V. Z lewej strony czujka ruchu PIR 12V a z prawej bariera podczerwieni. W przypadku bariery (fotokomórki) nadajnik i odbiornik należy montować po przeciwnych stronach schodów.
3. Źródła światła LED. Najczęściej są to między innymi oczka led (żarówki led) oraz taśmy LED. W przypadku oczek LED jest szeroka gama produków i tutaj nie powinno być problemu ze znalezieniem odpowiedniego oświetlenia LED punktowego. Podobnie jest również dla taśm led. Taśmy led 12V dobiera się przede wszystkim na kolor świecenia. Najczęściej wybieranym kolorem jest biały. Natomiast dla białem taśmy LED najczęściej jest ona wybierana w wersji ciepłej (ciepła temperatura barwowa). Kolor taśmy białej ciepłej wpada w lekki żółty. Natomiast dla taśmy białej zimnej kolor wpada w niebieskawy. W przypadku taśm led kolorowych RGB są ona montowane bardzo rzadko. Taśmy LED RGB na początku wydają się być ładne i ciekawe ale ich urok szybko mija ponieważ z taśm led RGB nie uzyska się ładnego, przyjemnego koloru białego. Na dodatek taśmy kolorowe RGB mają dużo mniejszą skuteczność świetlną.
Taśmy białe LED dobiera się również na typ diod oraz moc. Najczęściej montowane są taśmy słabe i średniej mocy dla diodach małych typu smd 3528. Rzadziej są montowane taśmy mocne na diodach 3 chipowych typu smd 5050. Taśmy słabe (60 led na metr mały diod smd 3528) mają moc zazwyczaj ok. 5W/m. Taśmy średnie (120 diod led na metr typu smd 3528) mają moc ok. 10W/m. Taśmy mocne to już na diodach typu 5050 i one już mogą mieć moc 15W/m. Dla stopni schodowych zazwyczaj na jeden stopień przypada ok. 1m taśmy LED. Dla typowych schodów ok. 16 stopni potrzeba 16 metrów taśmy LED i moc ich będzie wynosiła od 80W na schody aż do pona 200W dla taśm mocniejszych.
Kolejnym podziałem taśm led jest kolor PCB. Najczęściej wybierane są na biały, brązowym lub czarnym podłożu. W zależności od widoczności, koloru schodów tutaj należy wybrać odpowiednie taśmy o kolorze pasującym lub zbliżonym do otoczenia. Dla schodów drewnianych dobrym wyborem będą np. taśmy LED na podłożu PCD w kolorze brązowym, złoto zółtawym itp.
Żarówki led (nazwa potoczna bo nic tutaj się nie żarzy) mogą przybierać różne kształty i mieć różne typy gniazd typowe dla halogenów. Najczęściej są to gniazda MR16 i G4. Kształl, moc, wielkość żarówek led należy dostosować do wybranych opraw oczek led.
Taśmy mogą być na podłożu PCB w kolorze biały, złotawo brązowym lub czarnym. Inne kolory podłąża taśm led są bardzo rzadko spotykane. Wybór koloru podłąża zależy od indywidualnych potrzeb. Przeważnie jeżeli montowane są na drewnie to może pasować kolor złotawo brązowy. W zależności od producenta ten kolor może być bardziej żółtawy. Jeżeli natomiast taśma jest montowana w profilu aluminiowym to w zależności od zastosowanej przesłony pasującym kolorem będzie najczęściej biały.
Taśmy led najczęściej występują w dwóch odmianach typów diod LED i w dwóch odmianach gęstości upakowania led na odcinku 1m. W przypadku diod małych typu smd 3528 upakowanie diod LED jest przeważnie 60 lub 120 dio na 1 metrze długości. W przypadku diod większych smd 5050 (tak zwane 3 diody w jednej obudowie) upakowanie jest zazwyczaj 30 diod na metr i 60 diod na metr. Przeliczając odpowiednio diody na całe rolki 5m typowe upakowanie diod małych to 300 i 600 diod na rolkę 5 metrów a dla diod większyhc jest to 150 i 300 diod na rolkę 5 metrów. Podczas wyboru odpowiedniej taśmy led należy brać pod uwagę moc elektryczną (a pośrednio moc świetlną) jaka taka taśma powinna dysponować aby oświetlić, podświetlić schody. Im wyższa moc tym większa jasność. Typowo taśmy dzielimy na taśmy słabsze o mocy ok. 5W/m, taśmy średnie o mocy 10W na metr długości oraz taśmy mocne o mocy 15W/m. Taśma słaba to na diodach małych i upakowaniu 300 diod na 5 metrów. Taśmy mocne to już diody duże smd5050 i upakowanie 300 diod na 5 metrów. Należy pamiętać, że tutaj duża moc niekoniecznie będzie lepsza. Lepiej np. moc średnią i większe upakowanie diod tak aby podświetlenie było jak najbardziej równomiernie liniowe.
Kolejny podział jest ze względu na kolor taśmy led oraz barwę światła. Jako, że praktycznie wszyscy montują taśmy to nie są tutaj prezentowane przykłady taśm kolorowych a w szczególności RGB. W przypadku montowania schodów na taśmy RGB zachyt kolorami szybko znika i staje się niestety potem mało komfortowe w użytkowaniu. Z taśmy RGB nie uzyska się ładnego przyjemnego i o dużej jasności komfortowego koloru białego. Dlatego też zdecydowana większość użytkowników oświetlenie schodowego montuje taśmy białe. tutaj do wyboru są praktycznie dwie barwy taśm (również żarówek led) białych. Bartwa ciepła i zimna biała różnią się tym, że ciapła biała wpada w żółtawy ciepły odcień a zimna biała w niebieskawy chłodny odcień. Barwa zimna biała jest rzadziej montowana. Czy barwa ciepła czy zimna biała to zależy od indywidualnych upodobań, charakteru wnętrza, zapotrzebowania itp. Statystycznie częściej jest montowana barwa ciepła biała. Taśmy zimne białe typowo temperaturę barwową mają na poziomie 5500-6000K natomiast taśmy (i żarówki led) ciepłe białe mają typowo temperaturę barwową na poziomie 2700-3000K.
Taśmy led dodatkowo dzielimy na stopień ochrony przed wodą, wilgocią. Jeżeli taśmy LED nie będą montowane w profilach to zaleca się stosowanie taśm led wodoodpornych zalanych w specjalnym silikonie. Jeżeli taśma jest montowana pod stopniami schodów bez profilu aluminiowego to dobrze jest aby taśma taka była właśnie w wersji z silikonem wodoodporna bo wtedy np. podczas prac sprzątających itp. nie dojdzie to moczenia elementów taśmy led. Dodatkowo zaletą taśm led w silikonie jest większa odborność mechaniczna. Jeżeli taką taśmę się stuknie, kopnie itp. to osłona z silikonu uchroni elementy elektroniczne taśmy led. Taśmy wodoodporne są droższe od swych odpowiedników bez silikony. Małą wadą taśm led jest to, że zapach po rozpakowaniu jest trochę uciążliwy. Takie taśmy najlepiej po rozpakowaniu kilka dni wietrzyć z dala od pomieszczeń gdzie przebywają domownicy. Takie taśmy z silikonem po kilkudniowym wietrzeniu pozbywają się nieprzyjemnego zapachu (przypominającego lakiery do drewna).
4. Jeżeli potrzeba to oprawy do źródeł światła LED. Najczęściej dla oczek led są to oprawy led (takie oprawy jak do halogenów). Dla taśm led 12V są to najczęściej profile led aluminiowe lub można taśmy LED przyklejać bezpośrednio pod stopniami schodowymi bez profili aluminiowych. Oprawy LED zwane dawnie oprawami halogenowymi dobiera się do wystroju wnętrza. Podobnie jak profile aluminiowe. Z profili aluminiowych można zrezygnować i montować taśmy led od razu do stopni schodowych. Z tego powodu często wybiera się taśmy wodoodporne zalane w silikonie. Profile aluminiowe mogą być płaskie, można wpuszczać w wyfrezowane rowki w stopniach schodowych. Sposób montażu zależy indywidualnie od otoczenia i projektu oświetlenia schodowego.
Opawy led dobieramy do wystroju, charektru jak i dobranych źródeł światła LED. Oprawy mogą być dowolnego, kształu, koloru i materiału. Jako, że typowa żarówka LED pobiera dużo mniej mocy niż żarówka halogenowa to w tym przypadku nie ma potrzeby zachowania minimalnych odstępów 0,5m źródła światła od otoczenia. Oprawy led do oczek led mogą być swodobne jak i od razu oprawa może mieć w sobie diody led. Jeżeli oprawa led jest swobodna to należy dobrac odpowiednią żarówkę LED tak aby pasowała wielkością i rodzajem złącza. W zależności od wyboru oprawy i żarówki LED taka oprawa może być większa lub mniejsza gabarytowo jak i może mniej lub bardziej odstawać lub chować się w ścianie przy schodach.
Jeżeli montowane są taśmy led to możliwe jest ich zamontowanie (przyklejenie) w aluminiowych profilach led. Profili aluminiowych jest wiele rodzai. Mogą być płaskie, wpuszczane czy narożnikowe. Profile aluminiowe mogą być różnej głębokości i szerokości. typowe profile są na taśmy o szerokości 8mm lub 10mm. Jeżeli decydujemy się na taśmy o mniejszych diodach led typu smd 3528 to są one najczęściej o szerokości 8mm i dobrze jest aby profil aluminiowym była właśnie na taką taśmę led. Jeżeli decydujemy się na taśmy na diodach smd5050 to najczęściej są one szerokie na 10mm i wtedy należy pamiętać aby profil również był szeroki na conajmniej 10mm. Można montować szerokie profile np. 20mm i naklejać dwie taśmy słabsze obok siebie. Kombinacji i dowolność jest w tym wypadku duża. Podczas wyboru i zakupu profilu należy również dobrać rodzaj przesłony. Praktycznie są 3 typy przesłon przy profilach LED. Są to przesłony mleczne, półprzeźroczyste i przeźroczyste. Jeżeli przesłona jest mleczna to należy pamiętać, że rozsprasza światło led, ale również zatrzymuje nawet 50% mocy świetlnej. Przesłona przeźroczysta mniej rozsprasza ale praktycznie wszystko przepuszcza z wyemitowane światła z taśm led. Wybór profilu i przesłony zależy również od podejścia indywidualnego zależnego od schodów i otoczenia.
5. Zasilacz 12V o mocy wystarczającej do zasilenia oświetlenia LED. Dla oczek led i taśm led zasilacz pownien być o napięciu 12V DC (napięcie stałe). Moc zasilacza dobiera się do źródeł światła led. Sterownik i czujki pobierają pomijalnie dużo mniej mocy niż taśmy czy żarówki led i można w obliczeniach pominąć zarówno sterownik led schodowy jak i czujki. Jak wcześniej obliczono dla taśm LED moc zazwyczaj jest większa rzędu 50-200 watów. Dla oczek led jako, że pobierają zazwyczaj mniej mocy od taśm led to będą to moce rzędu 20-100W. Zasilacz do LED powinien być impulsowy (najlepiej "firmowy") z uziemieniem. Podłączenie zacisku uziemiającego jest zalecane. Zasilacz LED 12V jako, że jest podłączany do sieci 230V AC powinien łączyć wykwalifikowany elektryk. Zasilacze impulsowe mogą być np. w obudowie na szynę DIN lub modułowe jak i również swobodne (nie opcji montażu). Jednak aby zasilacz impulsowy miał uziemienie to najczęściej są to zasilacze modułowe lub na szynę DIN.
Dla typowych żarówek i taśm led zasilacz musi być napięcia stałego 12V. Obecnie na rynku rzadko się spotyka systemy oświetlenia LED niskiego napięcie inne niż 12V. Czasami można spotkać oprawy LED gotowe np. na napięcie 11V czy 14V ale jest to dość rzadkie. Podczas wyboru zasilacza LED należy przede wszystkim wyliczyć moc potrzebną do wysterowania żarówek, taśmy czy innego typu oświetlenia ledowego. Najczęsicje występujące typy zasilaczy impulsowych (bo takie najlepiej montować) to zasilacz w obudowie modułowej (po lewe), na szynę DIN i zasilacz hermetyczny (po prawej). Dobrą praktyką jest aby zasilacz miał zacisk uziemiający PE. Praktycznie wszystkie zasilacze modułowe posiadają takowy zacisk uziemiający PE. W przypadku zasilaczy na szynę DIN to większość modeli również posiada wejście uziemiające PE. Natomiast w przypadku zasilaczy do LED hermetycznych trudno spotkać modele z przewodem uziemiającym. W przypadku większośc zasilaczy modułowych i na szynę DIN jest fakt, że tego typu zasilacze posiadają dodatkową regulację napięcia. Można w tych zasilaczach podregulować w zależności od potrzeb napięcie zasilające i zamist 12V można ustawić 11V czy 12,5V. Jeżeli taśmy świecą za mocno to można lekko obniżyć napięcie na zasilaczu. Takowej regulacji napięcia nie posiadają modele hermetyczne.
6. Przewody połączeniowe między źródłami światła LED, czujkami a sterownikiem. Powinny to być przewody miedziane (czysta miedź) i najlepiej jak by było w formie linki (nie drutu). Nie mogą to być przewody stalone z powłoką miedzianą czy aluminiowe. Przewody dobiera się na obciążalność prądową stopnia schodowego. W większości przypadku z powodzeniem wystarczy przewód miedziany o przekroju 0,5mm. Oczywiście grubsze są lepsze elektrycznie ale trudniejsze w kładzeniu, montażu itp. Ilość metrów dobiera się do liczby stopni oraz oddalenia skrzynki ze sterownikiem od stopni. Na każdy stopień powinien być przewód dwużyłowy. Dodatkowo między sterownikiem a czujkami przewód 3-4 żyłowy (lub dwa przewody dwużyłowe). Dla przycisków wystarczy jeden przewód dwużyłowy.
Przewody pracują pod napięciem stałym niskim 12V i tak naprawdę muszą być ze względu na prąd rzędu do 1-2A z miedzi w izolacji. Rodzaj izolacji ma mniejsze znaczenie i mogą to być np. przewody miedziane głośnikowe, które są przystosowane do niższych napięć. Optymalnie najlepsze przewody to instalacyjne w formie linki a nie drutu.
7. Szafka lub skrzynka lub inne przewidzane miejsce aby zamontować zasilacz i sterownik schodowy LED oraz aby była możliwość (miejsce) do podłączenia przewodów od czujek i stopni schodowych LED. Sterownik schodowy i zasilacz należy montować w specjalnie do tego przeznaczonym miejscu tak aby była możliwość podłączenia przewodów z czujek (przycisków) i stopni schodowych. Może to być szafka, skrzynka instalacyjna, wnęka itp. z dość łatwym dostępem aby można było przeprowadzać ustawienia i regulacji potrzebne do uzsykania odpowiedniego efektu, algorytmu i sposobu działania sterownika schodowego LED.
Mogą to być różnego typu szafki, szkrzynki, wnęki, większe obudowy tak aby zmieściły się tam sterownik, zasilacz i przewody. Rodzaj, sposób montażu itp. zależy od możliwości miejsca itp. Ważne jest aby sterownik i zasilacz był zamknięty i niedostępny przez osoby postronne.
Ogólny schemat instalacji oświetlenia schodowego. Na postawie przedstawionego zdjęcia i przykładu można indywidualnie zaprojektować i zmontować system oświetlenia schodowego przy użyciu sterownika schodowego LED. Na poniższym przykładzie pokazane szafkę i elementy składowe oświetlenia led schodów. Pokazano ile i jakie przewody należy poprowadzić między sterownikiem a czujkami, taśmami i zasilaczem 12V DC.
Orientacyjne koszty zakupu systemu oświetlenia schodowego LED (bez robocizny).
1. Sterownik schodowy - 200-600zł w zależności od wersji.
2. Przycisku lub czujki to koszt ok. 10-30zł dla przycisków i 30-200zł dla czujek. Średnio można przyjąć koszt na poziomie 60zł od czujki ruchu PIR lub bariery podczerwini. Dla schodów potrzeba co najmniej dwóch sztuk (zestawów) lub przycisków. Można łączyć więcej równolegle o ile jest taka potrzeba.
3. Źródła światła LED to koszt rzędu 10-20zł za oczka LED od sztuki i ok. 50-100zł za rolkę 5 metrów taśmy LED. Za same źródło światła można przyjąć koszt na poziomie 150-300zł za taśmy lub oczka LED na całe schody.
4. Oprawy lub profile do oczek i taśm led to koszt ok. 10-20zł za oprawę i 10-20zł za metr profilu. Koszt to ok. 150-300zł na całe schody.
5. Zasilacz impulsowy to koszt ok. 50-150zł w zależności o typu i mocy.
6. Dla schodów w zależności od oddalenia skrzynki, szafki, wnęki ze sterowników to potrzeba kilkadziesiąt metrów przewodu dwużyłowego. Jeżeli skrzynka jest średnio oddalona o 5 metrów od każdego stopnia schodowego (wartość średnia) to potrzeba będzie ok. 80-100 metrów przewodu dwużyłowego (razem dla czujek lub przycisków). Licząc ok. 1zł za metr to koszt przewodu będzie na poziomie 100zł.
7. Skrzynka, szafka itp. to można przyjąć koszt na poziomie 20-50zł.
Dla tańszej wersji sterownika, tańszego oświetlenia LED i pozostałego osprzętu koszt zakupu systemu oświetlenia schodowego LED jest na poziomie 600-800zł. W przypadku droższego sterownika o większych możliwościach i droższych źródeł światła i pozostałego osprzętu to koszt może wynieść nawet 1500zł. Dodająć do tego koszt robocizny na poziomie conajmniej kilkuset zł nie jest to zapewne tanie rozwiązanie. Jednak z pewnością atrakcyjne wizualnie i komfortowe w użytkowaniu. Budując system samodzielnie i wkładając własny czas na montaż można obniżyć koszty oświetlenia schodowego LED i uzyskać ciekawe efekty wizualne oświetlenia schodowego LED.
Jak widać na powyższej analizie koszt sterownika schodowego jest dużo mniejszy od kosztu całego systemu oświetlenia schodowego (łącznie z robocizną). Oferowane sterowniki schodowe są tak opracowane aby były z jednej strony toporne a z drugiej łatwe z użytkowaniu, konfiguracji i miały możliwości i funkcje w zależności od przeznaczonego budżetu. Decydując się na oświetlenie schodowe należy zdać sobie sprawę z tego, że nie da rady zrobić bardzo tanio dobrego systemu oświetlenia schodowego. Same przewody połączeniowe to koszt przynajmniej kiludziesiąciu zł. Jeżeli bierze się pod uwagę np. najtańszy sterownik schodowy LED za niecałe 200zł to bez sensu jest zakupywać najmocniejsze taśmy LED za 150zł za rolkę 5 metrów. Dla kilkunastu stopni w takim wypadku zdecydowanie lepiej jest zakupić słabsze taśmy LED i dołożyć do lepszej wersji sterownika, który ma conajmniej tryb płynny. Projektując i analizując system oświetlenia schodowego należy wziąć pod uwagę wiele aspektów począwszych od ekonomicznych a skończywszy na wizualnych. Jeżeli system na być najtańszy to jesteśmy skazani na tanie taśmy led słabe, bez profili, sterowanie na przycisk i najtańszą wersję sterownika. Będzie to system tani i również ciekawe. Ale jeżeli jednak chcemy odpowiednich "wrażeń" to jednak trzeba wyłożyć nieco więcej złotówek na opracowanie, dobranie i zakup całego systemu oświetlenia schodowego LED.
Nasza firma specjalizuje się w sterownikach schodowych LED do oświetlenia schodów i główny nacisk kładziemy na niezawodność i jakość działania. Wybierając odpowiedni sterownik należy przeanalizować wiele aspektów. Czego oczekujemy od oświetlenia schodowego, jakich możliwości funkcji. Najtańsze wersje oferują jedynie pracę skokową zapalania i gaszenia po kolei oraz jedną regulację szybkości taką samą dla zapalania i gaszenia. Montując taśmy LED i decydująć się na najtańszy sterownik nie uzyskamy efektu płynnego, który dla taśm led jest ciekawym wizualnie efektem przyjemnym dla oczu.
1. Sterownik schodowy LED. Do wyboru jest wiele wersji o różnej gamie możliwości regulacji, sterowania itp. Oferowane sterowniki schodowe są podzielone na wersje funkcjonalne i prądowe. Najtańsze sterowniki schodowe można już nabyć poniżej 200zł a najdroższe powyżej 500zł. W zależności od zapotrzebowania należy dobrać sterownik schodowych według potrzeb. Głównym kryterium doboru sterownika schodowego LED jest docelowa liczba stopni schodowych. Każda wersja sterownika schodowego jest nazwana przedziałem liczby stopni jaki może obsługiwać. I tak wersja 8-17k może obsługiwać zarówno 10 jak i 17 stopni schodowych bo 10 i 17 zawiera się w przedziale liczby stopni tej wersji. Należy pamiętać, że jeżeli będzie montowane również oświetlenie poręczy to należy do liczby stopni dodać dwa kanały i tak dla 17 stopni schodowych i poręczy wyliczona liczba stopni to 19 i nadającym się sterownikiem schodowym jest np. 11-20k.
Przykładowa wersja sterownika schodowego z widoczną płytką od strony druku. Warto zwrócić uwagę, że sterownik posiada ścieżkę prądową z możliwością dodatkowego cynowania tak aby prąd zbiorczy z taśm led czy żarówek led nie przepalił ścieżki. Dodatkowo pozostałe ścieżki sygnałowe pokryte są specjalną powłoką ochronną (soldermaską). Sterownik schodowy musi charakteryzować się wysoką topornością. Na jakość sterownika w 90% wpływa jakość wykonania, toporność i algorytmy użyte itp. Jedynie kilka procent to ładna obudowa :-). Sterownik schodowy ma być niezawodny i dobrze działać algorytmicznie oraz w zależności od wersji posiadać przydatne funkcje. Sterownik schodowy LED nie musi mieć ładnej okrejonej pięknymi nalepkami obudowy bo to nie wpływa na jakość samego sterownika schodowego LED.
2. Przyciski lub czujki ruchu dające informację do sterownika aby uruchomić oświetlenie schodowe LED. Jeżeli sterowanie ma odbywać się przy użyciu przycisku to może to być dowolny przycisk zwierny chwilowo tak zwany monostabilny. Taki przycik charakteryzuje się tym, że po naciśnięciu i puszczeniu waraca on do pierwotnego stanu. Przykładem przycisku chwilowego jest przycisk dzwonkowy. Naciskając zwiera on styki a jak puszcza się to rozwiera on styki. W przypadku jeżeli system oświetlenia led na być na czujki to zazwyczaj do wyboru są czujki ruchu PIR oraz bariery podczerwinie zwane również fotokomórkami. W przypadku doboru czujek zaprasza do osobnego działu.
Przyciski chwilowe mogą być dowolne. Pasują tanie przyciski dzwonkowe na zdjęciu z lewej jak i innego typu. Na rynku do wyboru jest wiele ofert wizualnych i różniących cenowo. Każdy znajdzie coś pasującego do wystroju wnętrza.
W przypadku czujek to najlepiej jeżeli czujki są zasilane napięciem niskim stałym np. 12V. Z lewej strony czujka ruchu PIR 12V a z prawej bariera podczerwieni. W przypadku bariery (fotokomórki) nadajnik i odbiornik należy montować po przeciwnych stronach schodów.
3. Źródła światła LED. Najczęściej są to między innymi oczka led (żarówki led) oraz taśmy LED. W przypadku oczek LED jest szeroka gama produków i tutaj nie powinno być problemu ze znalezieniem odpowiedniego oświetlenia LED punktowego. Podobnie jest również dla taśm led. Taśmy led 12V dobiera się przede wszystkim na kolor świecenia. Najczęściej wybieranym kolorem jest biały. Natomiast dla białem taśmy LED najczęściej jest ona wybierana w wersji ciepłej (ciepła temperatura barwowa). Kolor taśmy białej ciepłej wpada w lekki żółty. Natomiast dla taśmy białej zimnej kolor wpada w niebieskawy. W przypadku taśm led kolorowych RGB są ona montowane bardzo rzadko. Taśmy LED RGB na początku wydają się być ładne i ciekawe ale ich urok szybko mija ponieważ z taśm led RGB nie uzyska się ładnego, przyjemnego koloru białego. Na dodatek taśmy kolorowe RGB mają dużo mniejszą skuteczność świetlną.
Taśmy białe LED dobiera się również na typ diod oraz moc. Najczęściej montowane są taśmy słabe i średniej mocy dla diodach małych typu smd 3528. Rzadziej są montowane taśmy mocne na diodach 3 chipowych typu smd 5050. Taśmy słabe (60 led na metr mały diod smd 3528) mają moc zazwyczaj ok. 5W/m. Taśmy średnie (120 diod led na metr typu smd 3528) mają moc ok. 10W/m. Taśmy mocne to już na diodach typu 5050 i one już mogą mieć moc 15W/m. Dla stopni schodowych zazwyczaj na jeden stopień przypada ok. 1m taśmy LED. Dla typowych schodów ok. 16 stopni potrzeba 16 metrów taśmy LED i moc ich będzie wynosiła od 80W na schody aż do pona 200W dla taśm mocniejszych.
Kolejnym podziałem taśm led jest kolor PCB. Najczęściej wybierane są na biały, brązowym lub czarnym podłożu. W zależności od widoczności, koloru schodów tutaj należy wybrać odpowiednie taśmy o kolorze pasującym lub zbliżonym do otoczenia. Dla schodów drewnianych dobrym wyborem będą np. taśmy LED na podłożu PCD w kolorze brązowym, złoto zółtawym itp.
Żarówki led (nazwa potoczna bo nic tutaj się nie żarzy) mogą przybierać różne kształty i mieć różne typy gniazd typowe dla halogenów. Najczęściej są to gniazda MR16 i G4. Kształl, moc, wielkość żarówek led należy dostosować do wybranych opraw oczek led.
Taśmy mogą być na podłożu PCB w kolorze biały, złotawo brązowym lub czarnym. Inne kolory podłąża taśm led są bardzo rzadko spotykane. Wybór koloru podłąża zależy od indywidualnych potrzeb. Przeważnie jeżeli montowane są na drewnie to może pasować kolor złotawo brązowy. W zależności od producenta ten kolor może być bardziej żółtawy. Jeżeli natomiast taśma jest montowana w profilu aluminiowym to w zależności od zastosowanej przesłony pasującym kolorem będzie najczęściej biały.
Taśmy led najczęściej występują w dwóch odmianach typów diod LED i w dwóch odmianach gęstości upakowania led na odcinku 1m. W przypadku diod małych typu smd 3528 upakowanie diod LED jest przeważnie 60 lub 120 dio na 1 metrze długości. W przypadku diod większych smd 5050 (tak zwane 3 diody w jednej obudowie) upakowanie jest zazwyczaj 30 diod na metr i 60 diod na metr. Przeliczając odpowiednio diody na całe rolki 5m typowe upakowanie diod małych to 300 i 600 diod na rolkę 5 metrów a dla diod większyhc jest to 150 i 300 diod na rolkę 5 metrów. Podczas wyboru odpowiedniej taśmy led należy brać pod uwagę moc elektryczną (a pośrednio moc świetlną) jaka taka taśma powinna dysponować aby oświetlić, podświetlić schody. Im wyższa moc tym większa jasność. Typowo taśmy dzielimy na taśmy słabsze o mocy ok. 5W/m, taśmy średnie o mocy 10W na metr długości oraz taśmy mocne o mocy 15W/m. Taśma słaba to na diodach małych i upakowaniu 300 diod na 5 metrów. Taśmy mocne to już diody duże smd5050 i upakowanie 300 diod na 5 metrów. Należy pamiętać, że tutaj duża moc niekoniecznie będzie lepsza. Lepiej np. moc średnią i większe upakowanie diod tak aby podświetlenie było jak najbardziej równomiernie liniowe.
Kolejny podział jest ze względu na kolor taśmy led oraz barwę światła. Jako, że praktycznie wszyscy montują taśmy to nie są tutaj prezentowane przykłady taśm kolorowych a w szczególności RGB. W przypadku montowania schodów na taśmy RGB zachyt kolorami szybko znika i staje się niestety potem mało komfortowe w użytkowaniu. Z taśmy RGB nie uzyska się ładnego przyjemnego i o dużej jasności komfortowego koloru białego. Dlatego też zdecydowana większość użytkowników oświetlenie schodowego montuje taśmy białe. tutaj do wyboru są praktycznie dwie barwy taśm (również żarówek led) białych. Bartwa ciepła i zimna biała różnią się tym, że ciapła biała wpada w żółtawy ciepły odcień a zimna biała w niebieskawy chłodny odcień. Barwa zimna biała jest rzadziej montowana. Czy barwa ciepła czy zimna biała to zależy od indywidualnych upodobań, charakteru wnętrza, zapotrzebowania itp. Statystycznie częściej jest montowana barwa ciepła biała. Taśmy zimne białe typowo temperaturę barwową mają na poziomie 5500-6000K natomiast taśmy (i żarówki led) ciepłe białe mają typowo temperaturę barwową na poziomie 2700-3000K.
Taśmy led dodatkowo dzielimy na stopień ochrony przed wodą, wilgocią. Jeżeli taśmy LED nie będą montowane w profilach to zaleca się stosowanie taśm led wodoodpornych zalanych w specjalnym silikonie. Jeżeli taśma jest montowana pod stopniami schodów bez profilu aluminiowego to dobrze jest aby taśma taka była właśnie w wersji z silikonem wodoodporna bo wtedy np. podczas prac sprzątających itp. nie dojdzie to moczenia elementów taśmy led. Dodatkowo zaletą taśm led w silikonie jest większa odborność mechaniczna. Jeżeli taką taśmę się stuknie, kopnie itp. to osłona z silikonu uchroni elementy elektroniczne taśmy led. Taśmy wodoodporne są droższe od swych odpowiedników bez silikony. Małą wadą taśm led jest to, że zapach po rozpakowaniu jest trochę uciążliwy. Takie taśmy najlepiej po rozpakowaniu kilka dni wietrzyć z dala od pomieszczeń gdzie przebywają domownicy. Takie taśmy z silikonem po kilkudniowym wietrzeniu pozbywają się nieprzyjemnego zapachu (przypominającego lakiery do drewna).
4. Jeżeli potrzeba to oprawy do źródeł światła LED. Najczęściej dla oczek led są to oprawy led (takie oprawy jak do halogenów). Dla taśm led 12V są to najczęściej profile led aluminiowe lub można taśmy LED przyklejać bezpośrednio pod stopniami schodowymi bez profili aluminiowych. Oprawy LED zwane dawnie oprawami halogenowymi dobiera się do wystroju wnętrza. Podobnie jak profile aluminiowe. Z profili aluminiowych można zrezygnować i montować taśmy led od razu do stopni schodowych. Z tego powodu często wybiera się taśmy wodoodporne zalane w silikonie. Profile aluminiowe mogą być płaskie, można wpuszczać w wyfrezowane rowki w stopniach schodowych. Sposób montażu zależy indywidualnie od otoczenia i projektu oświetlenia schodowego.
Opawy led dobieramy do wystroju, charektru jak i dobranych źródeł światła LED. Oprawy mogą być dowolnego, kształu, koloru i materiału. Jako, że typowa żarówka LED pobiera dużo mniej mocy niż żarówka halogenowa to w tym przypadku nie ma potrzeby zachowania minimalnych odstępów 0,5m źródła światła od otoczenia. Oprawy led do oczek led mogą być swodobne jak i od razu oprawa może mieć w sobie diody led. Jeżeli oprawa led jest swobodna to należy dobrac odpowiednią żarówkę LED tak aby pasowała wielkością i rodzajem złącza. W zależności od wyboru oprawy i żarówki LED taka oprawa może być większa lub mniejsza gabarytowo jak i może mniej lub bardziej odstawać lub chować się w ścianie przy schodach.
Jeżeli montowane są taśmy led to możliwe jest ich zamontowanie (przyklejenie) w aluminiowych profilach led. Profili aluminiowych jest wiele rodzai. Mogą być płaskie, wpuszczane czy narożnikowe. Profile aluminiowe mogą być różnej głębokości i szerokości. typowe profile są na taśmy o szerokości 8mm lub 10mm. Jeżeli decydujemy się na taśmy o mniejszych diodach led typu smd 3528 to są one najczęściej o szerokości 8mm i dobrze jest aby profil aluminiowym była właśnie na taką taśmę led. Jeżeli decydujemy się na taśmy na diodach smd5050 to najczęściej są one szerokie na 10mm i wtedy należy pamiętać aby profil również był szeroki na conajmniej 10mm. Można montować szerokie profile np. 20mm i naklejać dwie taśmy słabsze obok siebie. Kombinacji i dowolność jest w tym wypadku duża. Podczas wyboru i zakupu profilu należy również dobrać rodzaj przesłony. Praktycznie są 3 typy przesłon przy profilach LED. Są to przesłony mleczne, półprzeźroczyste i przeźroczyste. Jeżeli przesłona jest mleczna to należy pamiętać, że rozsprasza światło led, ale również zatrzymuje nawet 50% mocy świetlnej. Przesłona przeźroczysta mniej rozsprasza ale praktycznie wszystko przepuszcza z wyemitowane światła z taśm led. Wybór profilu i przesłony zależy również od podejścia indywidualnego zależnego od schodów i otoczenia.
5. Zasilacz 12V o mocy wystarczającej do zasilenia oświetlenia LED. Dla oczek led i taśm led zasilacz pownien być o napięciu 12V DC (napięcie stałe). Moc zasilacza dobiera się do źródeł światła led. Sterownik i czujki pobierają pomijalnie dużo mniej mocy niż taśmy czy żarówki led i można w obliczeniach pominąć zarówno sterownik led schodowy jak i czujki. Jak wcześniej obliczono dla taśm LED moc zazwyczaj jest większa rzędu 50-200 watów. Dla oczek led jako, że pobierają zazwyczaj mniej mocy od taśm led to będą to moce rzędu 20-100W. Zasilacz do LED powinien być impulsowy (najlepiej "firmowy") z uziemieniem. Podłączenie zacisku uziemiającego jest zalecane. Zasilacz LED 12V jako, że jest podłączany do sieci 230V AC powinien łączyć wykwalifikowany elektryk. Zasilacze impulsowe mogą być np. w obudowie na szynę DIN lub modułowe jak i również swobodne (nie opcji montażu). Jednak aby zasilacz impulsowy miał uziemienie to najczęściej są to zasilacze modułowe lub na szynę DIN.
Dla typowych żarówek i taśm led zasilacz musi być napięcia stałego 12V. Obecnie na rynku rzadko się spotyka systemy oświetlenia LED niskiego napięcie inne niż 12V. Czasami można spotkać oprawy LED gotowe np. na napięcie 11V czy 14V ale jest to dość rzadkie. Podczas wyboru zasilacza LED należy przede wszystkim wyliczyć moc potrzebną do wysterowania żarówek, taśmy czy innego typu oświetlenia ledowego. Najczęsicje występujące typy zasilaczy impulsowych (bo takie najlepiej montować) to zasilacz w obudowie modułowej (po lewe), na szynę DIN i zasilacz hermetyczny (po prawej). Dobrą praktyką jest aby zasilacz miał zacisk uziemiający PE. Praktycznie wszystkie zasilacze modułowe posiadają takowy zacisk uziemiający PE. W przypadku zasilaczy na szynę DIN to większość modeli również posiada wejście uziemiające PE. Natomiast w przypadku zasilaczy do LED hermetycznych trudno spotkać modele z przewodem uziemiającym. W przypadku większośc zasilaczy modułowych i na szynę DIN jest fakt, że tego typu zasilacze posiadają dodatkową regulację napięcia. Można w tych zasilaczach podregulować w zależności od potrzeb napięcie zasilające i zamist 12V można ustawić 11V czy 12,5V. Jeżeli taśmy świecą za mocno to można lekko obniżyć napięcie na zasilaczu. Takowej regulacji napięcia nie posiadają modele hermetyczne.
6. Przewody połączeniowe między źródłami światła LED, czujkami a sterownikiem. Powinny to być przewody miedziane (czysta miedź) i najlepiej jak by było w formie linki (nie drutu). Nie mogą to być przewody stalone z powłoką miedzianą czy aluminiowe. Przewody dobiera się na obciążalność prądową stopnia schodowego. W większości przypadku z powodzeniem wystarczy przewód miedziany o przekroju 0,5mm. Oczywiście grubsze są lepsze elektrycznie ale trudniejsze w kładzeniu, montażu itp. Ilość metrów dobiera się do liczby stopni oraz oddalenia skrzynki ze sterownikiem od stopni. Na każdy stopień powinien być przewód dwużyłowy. Dodatkowo między sterownikiem a czujkami przewód 3-4 żyłowy (lub dwa przewody dwużyłowe). Dla przycisków wystarczy jeden przewód dwużyłowy.
Przewody pracują pod napięciem stałym niskim 12V i tak naprawdę muszą być ze względu na prąd rzędu do 1-2A z miedzi w izolacji. Rodzaj izolacji ma mniejsze znaczenie i mogą to być np. przewody miedziane głośnikowe, które są przystosowane do niższych napięć. Optymalnie najlepsze przewody to instalacyjne w formie linki a nie drutu.
7. Szafka lub skrzynka lub inne przewidzane miejsce aby zamontować zasilacz i sterownik schodowy LED oraz aby była możliwość (miejsce) do podłączenia przewodów od czujek i stopni schodowych LED. Sterownik schodowy i zasilacz należy montować w specjalnie do tego przeznaczonym miejscu tak aby była możliwość podłączenia przewodów z czujek (przycisków) i stopni schodowych. Może to być szafka, skrzynka instalacyjna, wnęka itp. z dość łatwym dostępem aby można było przeprowadzać ustawienia i regulacji potrzebne do uzsykania odpowiedniego efektu, algorytmu i sposobu działania sterownika schodowego LED.
Mogą to być różnego typu szafki, szkrzynki, wnęki, większe obudowy tak aby zmieściły się tam sterownik, zasilacz i przewody. Rodzaj, sposób montażu itp. zależy od możliwości miejsca itp. Ważne jest aby sterownik i zasilacz był zamknięty i niedostępny przez osoby postronne.
Ogólny schemat instalacji oświetlenia schodowego. Na postawie przedstawionego zdjęcia i przykładu można indywidualnie zaprojektować i zmontować system oświetlenia schodowego przy użyciu sterownika schodowego LED. Na poniższym przykładzie pokazane szafkę i elementy składowe oświetlenia led schodów. Pokazano ile i jakie przewody należy poprowadzić między sterownikiem a czujkami, taśmami i zasilaczem 12V DC.
Orientacyjne koszty zakupu systemu oświetlenia schodowego LED (bez robocizny).
1. Sterownik schodowy - 200-600zł w zależności od wersji.
2. Przycisku lub czujki to koszt ok. 10-30zł dla przycisków i 30-200zł dla czujek. Średnio można przyjąć koszt na poziomie 60zł od czujki ruchu PIR lub bariery podczerwini. Dla schodów potrzeba co najmniej dwóch sztuk (zestawów) lub przycisków. Można łączyć więcej równolegle o ile jest taka potrzeba.
3. Źródła światła LED to koszt rzędu 10-20zł za oczka LED od sztuki i ok. 50-100zł za rolkę 5 metrów taśmy LED. Za same źródło światła można przyjąć koszt na poziomie 150-300zł za taśmy lub oczka LED na całe schody.
4. Oprawy lub profile do oczek i taśm led to koszt ok. 10-20zł za oprawę i 10-20zł za metr profilu. Koszt to ok. 150-300zł na całe schody.
5. Zasilacz impulsowy to koszt ok. 50-150zł w zależności o typu i mocy.
6. Dla schodów w zależności od oddalenia skrzynki, szafki, wnęki ze sterowników to potrzeba kilkadziesiąt metrów przewodu dwużyłowego. Jeżeli skrzynka jest średnio oddalona o 5 metrów od każdego stopnia schodowego (wartość średnia) to potrzeba będzie ok. 80-100 metrów przewodu dwużyłowego (razem dla czujek lub przycisków). Licząc ok. 1zł za metr to koszt przewodu będzie na poziomie 100zł.
7. Skrzynka, szafka itp. to można przyjąć koszt na poziomie 20-50zł.
Dla tańszej wersji sterownika, tańszego oświetlenia LED i pozostałego osprzętu koszt zakupu systemu oświetlenia schodowego LED jest na poziomie 600-800zł. W przypadku droższego sterownika o większych możliwościach i droższych źródeł światła i pozostałego osprzętu to koszt może wynieść nawet 1500zł. Dodająć do tego koszt robocizny na poziomie conajmniej kilkuset zł nie jest to zapewne tanie rozwiązanie. Jednak z pewnością atrakcyjne wizualnie i komfortowe w użytkowaniu. Budując system samodzielnie i wkładając własny czas na montaż można obniżyć koszty oświetlenia schodowego LED i uzyskać ciekawe efekty wizualne oświetlenia schodowego LED.
Jak widać na powyższej analizie koszt sterownika schodowego jest dużo mniejszy od kosztu całego systemu oświetlenia schodowego (łącznie z robocizną). Oferowane sterowniki schodowe są tak opracowane aby były z jednej strony toporne a z drugiej łatwe z użytkowaniu, konfiguracji i miały możliwości i funkcje w zależności od przeznaczonego budżetu. Decydując się na oświetlenie schodowe należy zdać sobie sprawę z tego, że nie da rady zrobić bardzo tanio dobrego systemu oświetlenia schodowego. Same przewody połączeniowe to koszt przynajmniej kiludziesiąciu zł. Jeżeli bierze się pod uwagę np. najtańszy sterownik schodowy LED za niecałe 200zł to bez sensu jest zakupywać najmocniejsze taśmy LED za 150zł za rolkę 5 metrów. Dla kilkunastu stopni w takim wypadku zdecydowanie lepiej jest zakupić słabsze taśmy LED i dołożyć do lepszej wersji sterownika, który ma conajmniej tryb płynny. Projektując i analizując system oświetlenia schodowego należy wziąć pod uwagę wiele aspektów począwszych od ekonomicznych a skończywszy na wizualnych. Jeżeli system na być najtańszy to jesteśmy skazani na tanie taśmy led słabe, bez profili, sterowanie na przycisk i najtańszą wersję sterownika. Będzie to system tani i również ciekawe. Ale jeżeli jednak chcemy odpowiednich "wrażeń" to jednak trzeba wyłożyć nieco więcej złotówek na opracowanie, dobranie i zakup całego systemu oświetlenia schodowego LED.
Nasza firma specjalizuje się w sterownikach schodowych LED do oświetlenia schodów i główny nacisk kładziemy na niezawodność i jakość działania. Wybierając odpowiedni sterownik należy przeanalizować wiele aspektów. Czego oczekujemy od oświetlenia schodowego, jakich możliwości funkcji. Najtańsze wersje oferują jedynie pracę skokową zapalania i gaszenia po kolei oraz jedną regulację szybkości taką samą dla zapalania i gaszenia. Montując taśmy LED i decydująć się na najtańszy sterownik nie uzyskamy efektu płynnego, który dla taśm led jest ciekawym wizualnie efektem przyjemnym dla oczu.
W ofercie również:
Sterowniki, generatory, wytwornice srebra koloidalnego: www.generatorsrebra.pl
Sterowniki pomiaru temperatury, termometry, termostaty z dowolnymi napisami wprowadzanymi samodzielnie: www.pomiartemperatury.pl
Podane ceny w tabelce netto na FVAT.
Tel. 510418836.
Zamówienia: biuro@nowoster.pl lub gg 1518837.